Menopoz, her kadın için doğal bir aşama olsa bile pek çok kadın için endişe verici bir durum haline gelir. Bunun başlıca sebeplerinden biri de halk arasında ağızdan ağıza dolaşan yanlış bilgilerin varlığıdır.
Bu yazımızda menopoz hakkında merak edilen bütün soruları ve cevaplarını bulabilirsiniz.
İçindekiler
Menopoz Nedir?
Menopoz kelimesi bir kadının yaşadığı son adet kanaması anlamına gelen bir terimdir. Menopoz dönemi ise kadınlarda östrojen hormonunun üretiminin gittikçe azalarak sonunda kesildiği, yumurtalıkların küçüldüğü, daha sonra da adet döngüsünün bittiği ve üreme fonksiyonunun tamamen yok olduğu süreçtir. Dünya Sağlık Örgütü, menopozu kadınlarda yumurtaların eylemlerini tamamen kaybetmesi ve adet döngüsünün kalıcı şekilde sona ermesi şeklinde açıklamaktadır.
Menopoz Ne Zaman Başlar?
Dünyada ortalamak olarak menopoza girme yaş aralığı 45-55’tir. İlk belirtilerin ortaya çıktığı andan itibaren başlayan sürece premenopoz dönemi denir. Premenopoz çoğunlukla kırklı yaşlarda başlar ve ortalama olarak 4-5 yıl devam eder. Son adet kanamasından 12 ay geçtikten sonraki döneme ise postmenopoz denmektedir.
Menopoz Öncesi Dönem Nedir?
Aktif dönemden sonra başlayan yumurta oluşumu, kanama ve doğurma fonksiyonunun tamamen sona erdiği ana kadar geçen süreç menopoz öncesi dönem şeklinde adlandırılır. Bu dönem 42-45 yaş aralığında başlar ve her kadında farklı belirtilerle kendini gösterir. Belirti çeşitliliği o kadar geniştir ki, bir kadın fiziksel ve ruhsal sıkıntı yaşamazken, diğeri menopozun bütün belirtilerini bu süreçte omuzlarında taşır.
Menopoz Belirtileri Nelerdir?
Menopoz dönemine doğru ilerlerken ortaya çıkan hormonal değişiklikler her kadında farklı belirtiler gösterebilir. Bu dönemin belirli bazı belirtileri arasında şunlar sayılabilir:
- Düzensiz olarak adet olmak
- Sürekli sıcak basmaları ve aşırı terleme
- Vajinal kuruluk ve cinsel birliktelikte ağrı
- Uyku sorunları
- Ani ruh hali değişimleri ve depresyon
- Hızlı kilo alma
- Cinsel istekte azalış
- Unutkanlık
- Eklem ağrıları
- Baş ağrısı
Menopoz Sürecinde Yapılması Gerekenler Nelerdir?
Menopozun belirtileri arasında yer alan adet gecikmeleri ve sıcak basmaları başka sağlık problemlerinden de kaynaklanabileceğinden dolayı bu süreçte jinekolojik muayene gereklidir. Tiroid bezi ile ilgili bazı problemler, süt hormonu seviyesinin yükselmesi ve hamilelik adet gecikmelerine sebep olabilir. Ani sıcak basmaları böbrek üstü bezlerindeki hormon salınımı ya da tiroid bezinin fazla çalışıyor olmasından dolayı gerçekleşebilir.
Menopoza geçiş, menopoz ve sonrasında her kadında değişik şiddette ve farklı belirtiler oluşacağından tedavinin yöntemleri de kişiden kişiye göre değiştirmektedir. Pelvik muayene, meme taraması, rahim ağzı kanseri taraması ve rutin kan tetkikleri menopoz döneminde yapılması gereken rutin kontroller arasındadır. Ayrıca bunlara ek olarak ruhsal durum değerlendirmesi de yapılmalıdır. Bu dönemde olası cinsel problemler, idrarla ilgili sorunlar ve uyku düzensizlikleri de araştırılır.
Menopozla Birlikte Başlayan Sorunlar Nelerdir?
Sıcak basmaları haricinde menopoz sonrası dönemde artan sorunlar arasında genitoüriner sistemdeki dokuların yapısında elastikiyetin azalması ve hacim kaybı sebebiyle belirginleşen vajinada daralma, kuruluk, ağrılı cinsel ilişki, sık idrar yolu enfeksiyonu, kemik erimesi ve kalp hastalıkları riskinde artış yaşanması yer almaktadır.
Erken Menopoz Nedir?
Ortalama olarak menopozun başlama yaşı 50’lerin başı olsa bile; genetik, belli başlı tıbbi işlemler ya da bazı hastalıkların etkisi ile birlikte bu ortalama menopoz yaşı bazı kadınlarda 40 öncesine kadar düşmektedir. Bu yaşanılan duruma erken menopoz olarak adlandırılır ve belirtileri genel olarak doğal menopoz ile aynıdır.
Menopoz Tedavi Edilebilir Mi?
Menopoz tedavisi olan ya da herhangi bir tedaviye ihtiyaç duyan bir hastalık değildir. Bununla beraber, menopozun sebep olduğu bazı rahatsız edici etkileri azaltmak için çeşitli uygulamalar mevcuttur. Bu tedaviler arasında hormon terapisi, antidepresanlar ve vajinal kuruluğu gidermek için uygulanan yöntemler yer almaktadır.
Menopozda Sıcak Basması Ne Kadar Devam Eder?
Vücudun üst kısmında ortalama olarak 4 dakika kadar süren aşırı sıcaklık hissi, ardından çarpıntı ya da baş ağrısı, halsizlik, güçsüzlük, baş dönmesi ve sonunda yoğun terleme ve üşüme hissi menopoz döneminde görülen sıcak basması olarak tanımlanır. Oldukça sık tekrar edebilir, geceleri daha fazla yaşanır ve uykudan uyandıracak şekilde yoğun olarak yaşanabilir. Stresli ve sıcak ortamlarda sıcak basmaları daha yoğun ve şiddetli biçimde gerçekleşir.
Sıcak basmaları genellikle menopoz dönemi yaşayan her beş kadından dördünde görülmektedir. Bu belirti kadınların dörtte üçünde bir yıldan daha uzun bir süre kendini göstermeye devam etmektedir. Genellikle bunların yarısında da yavaş yavaş azalarak 5 yıl kadar görülmektedir. Sonuç olarak ilerleyen yaşla beraber sıcak basmalarının sıklığı ve şiddetinde azalış yaşanmaktadır. Bu sıcak basmalarını hafifletmek için ortamı soğuk tutmak, baharatlı yiyeceklerden ve kafeinden uzak durmak, stresli yorucu işlerden olabildiğince kaçınmak yararlı olabilir.
Menopoz Kilo Aldırır Mı?
Menopoz döneminde, kilo kontrolünü sağlamak daha zorlayıcı olabilir. Bunun başlıca nedeni, menopoz ile beraber metabolizma sisteminin gittikçe yavaşlamasıdır. Bununla birlikte ruh hali değişimlerinin beslenme alışkanlıklarında değişimlere sebep olabileceğini de unutmamak gerekir. Menopoz dönemindeki kadınların genelde yaşları gereği eskisi kadar hareketli bir yaşamı olmadığı da düşünülürse, bu dönemde kilo almak daha anlaşılır bir hale gelir. Bu dönemde, daha aktif şekilde, spor yaparak ve yediklerinize dikkat ederek kilonuzu kontrol altına alabilirsiniz.
Menopoz Döneminde Egzersiz
Menopoz hakkında bilinen yanlışlardan biri de egzersizin sıcak basmalarını azalttığı söylense de araştırma sonuçlarına göre böyle bir yararı yoktur. Menopoz dönemiyle birlikte kilo alma eğilimi başlar, kemik erimesi hızlanır. Egzersiz yapmak sağlığımız için her dönemde oldukça önemli olduğu gibi menopoz döneminde yapılması büyük bir önem taşımaktadır. Menopoz döneminde yapılan egzersizler sayesinde kan dolaşımı hızlanır, kilo artışı bu yolla önlenebilir, kemik erimesi egzersiz yapan kişilerde daha az görülür.
Menopoz ve Cinsel Yaşam
Menopoz sonrası dönemde kadınlarda cinsel problemler – isteksizlik, orgazm olamama, birliktelik sırasın acı, vajinal kuruluk- yaşanması oldukça doğaldır. 40-50 yaş aralığındaki kadınlarda cinsel isteğin azalması sık görülen bir durum olsa bile, bu kesinlikle gerçekleşmek zorunda olan bir değişim değildir; öyle ki bazı kadınlarda hiçbir farklılık olmaz, bazılarında ise bunların aksine cinsel isteğin arttığı da görülmüştür. Burada, cinsel isteğin iki cinsiyette de ilerleyen yaş ile beraber azalış gösterebileceği ve menopoz gibi sağlık durumlarının yanı sıra çeşitli psikolojik, kültürel, biyolojik faktörlerin de bu durumda rol oynayabileceği de göz önüne alınmalıdır. Menopoz ile beraber sürekli bir cinsel isteksizlik durumu oluştuysa, bunu bir hekim/cinsel terapist ile görüşmeniz yararlı olacaktır.
Sık Sorulan Sorular
Menopozda Sıcak Basmalarını Hafifletmek İçin Ne Yapılabilir?
Sıcak basmalarını olabildiğince hafifletmek ve azaltmak için bazı öneriler şunlardır:
- Aşırı baharatlı yiyecekleri kesmek/azaltmak
- Alkol ve kafeini tüketimini en aza indirmek
- Stres seviyenizi minimumda düşürmek
- Sıcak bastığı an yavaş ve derin nefesler alıp vermek
Bunlara ek olarak bazı kadınlar bu semptomların azalması için hormon tedavisini tercih etmektedir.
Menopoz Döneminde Doğum Kontrolü Bırakılabilir Mi?
Son adetinizin üzerinden bir yıl kadar bir süre geçtiyse bu çok büyük ihtimalle menopozda olduğunuzu gösterir. Bir yıldan önceki dönemde, hamile kalmamak için doğum kontrol yöntemlerini kullanmaya devam etmeniz tavsiye edilmektedir. Bunlara ek olarak menopoz sonrasında da cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı tedbir olması adına da korunmanız gerekir.
Menopoz Ruh Hali Değişimlerine/Depresyona Sebep Olur Mu?
Bu durumda klinik bir vaka olan ve tedavi gerektiren depresyon ile genel depresif ruh hali arasındaki ayrımı yapabilmek oldukça büyük önem taşımaktadır. Bu dönemde yaşadığınız durum depresyon olmasa da geçici depresif ruh hali, keyifsizlik, stres ve ruh hali değişimleri premenopoz sürecindeki kadınlarda sık rastlanılan şikayetler arasında yer almaktadır. Artan yaş, doğurganlığın biteceği fikri, cinsel isteksizlik, sıcak basmaları gibi belirtiler ve daha pek çok unsurun bunun üzerinde etkisi olabilir. Menopoz sürecinde depresyona girme ise pek sık karşılaşılan bir durum değildir. Yine de daha önce depresyon dönemi atlatmış olan kadınlar, diğerlerine kıyasla menopoz döneminde depresyona girmeye daha yatkındır.
Menopozda Yaşlanmamak İçin Ne Yapılmalıdır?
Menopoz sürecinde profesyonel cilt bakımına ek olarak sağlıklı beslenmek, bol miktarda su içmek ve düzenli egzersiz yapmak, menopozun olumsuz etkilerini olumluya çevirmede en güçlü silahlar arasında yer almaktadır. Cildin canlanması ve yaşlanmasını yavaşlatmak için hareket ve sağlıklı beslenme, nemlenmesi için bol su içilmesi menopoz döneminde dikkat etmeniz gereken unsurlardır.