Bir bebeğin dünyaya gelişi hem anne hem de bebeğin kendisi için çok özel bir zamandır. Doğumdan sonraki yaklaşık 40 gün lohusa dönemi olarak adlandırılır. Bu ilk 40 gün bebeğin ve annenin özel bakıma ihtiyaç duyduğu ve yalnız bırakılmaması gereken bir dönemdir.
Lohusa döneminde doğumu yeni atlatmış olduğu için anneye her açıdan yardım edilir. Bedeninin toparlanması gereken bu süreçte bebekle özel olarak ilgilenilir ki annenin üzerindeki yük azalsın.
40 günün bitişiyle beraber kırk uçurma denilen özel bir seremoni yapılır. Halk arasında yaygın olan kırk uçurma ritüelinin birçok faydası olduğuna inanılır.
İçindekiler
Bebeklerde Kırk Uçurma Ritüelinin Kökeni
Halk arasında büyük ihtimalle duymuş olacağınız kırk uçurmak, çok eski bir gelenektir. Bazı insanlar bunun dini bir inanç olduğunu düşünmektedir. Peki bu inanışın kökeni nedir?
Bebekler ilk doğdukları dönemlerde çok hassastırlar. Sağlıklarının yerinde olması için devamlı doktor kontrolünden geçmeleri gerekir. Ancak kırk çıkarma inanışı bebek hassas olduğu için 40 gün boyunca evden çıkarılmaması gerektiğini söyler. Bu 40 günlük süreçte anne ve bebek dışarı çıkamaz, evde istirahat eder ve yalnız bırakılmazlar. 40 günün sonunda özel bir banyo ritüelinde dualarla yıkanarak ilk defa evden dışarı çıkarlar.
Bebeğin kırkını uçurma denilen bu olay, Anadolu’da yüzyıllardır uygulanmaktadır ve eski bir Şaman geleneği olduğuna inanılır.
Bebeklerde Kırk Çıkarma Yapılmasının Sebebi
Artık günümüzde kırk çıkarma neredeyse hiç uygulanmamaktadır ve gerek de görülmemektedir. Ancak eski zamanlarda bu ritüel yapılırken farklı sebeplerle yapılmaktaydı.
Doğum sonrasında annenin iyileşmesi ve eski gücüne kavuşması ortalama 40 gün sürerdi. Bu nedenle 40 günün sonunda annenin iyileşmesini kutlamak için kutlama yapılırdır. Bebeklerin de dünyaya geldikleri ilk dönem hassas olduğu için 40 gün boyunca anneyle beraber güçlenmesi gerekirdi. Bu sebeple 40 gün ritüeli zamanla değişerek günümüzdeki haline ulaşmıştır.
Bebeğin Kırkı Nasıl Çıkarılır?
Asırlardır devam eden bir gelene olan kırk uçurma, yöreden yöreye göre farklı adetlerle aktarılmıştır. Bu yüzden her yöreye göre farklı uygulamalar görebilirsiniz.
Kırk çıkarma için öncelikle bir kırklama annesi seçilir. Bu kişi anneanne, babaanne veya herhangi bir aile büyüğü olabilir. Bu kişi anne ve bebeğe kırk banyosu yaptırır.
Bir aile büyüğünden ‘kırklama annesi’ olması istenir. Bu kişi anneanne, babaanne veya başka bir bilinçli aile büyüğü olabilir. Bu kişi tarafından anne ve bebeğe kırk banyosu yaptırılır. Önce bebek, sonra anne hazırlanmış sudan 40 tas su alınarak yıkanır. Yıkanırken de çeşitli dualar okunur. Sonrasında ise anne ve bebek 7 ayrı eve gezerler. Bazı yörelerde anne ve bebeği yormamak için sadece aile büyükleri gezilir. Aynı şekilde tüm aile büyükleri bir evde toplanabilir ve kırk mevlidi de yapılabilir.
Kırk Banyosu Nasıl Yapılır?
Kırk banyosu farklı geleneklere göre farklı şekillerde yapılsa da ortak olarak fikir aynıdır. Sabahın erken saatlerinde anne ve bebek uyanır. Kırk annesi ayak basılmamış yerlerden 40 taş topla. Bazı durumlarda taş yerine 40 fasulye veya buğday gibi ürünler de kullanılabilir. Kırk anne banyoyu hazırlar ve içine taş, buğday, altın, gümüş, çiçek, çiçek yaprakları ve nazar boncuğu gibi nesneler atar. Bu malzemelerin her birinin önceden temizlenmiş olması gerekir. Kırk anne öncelikle abdest alır ve ardından bebeğe hazırlanan sudan 40 tas döker. Bu sırada çeşitli dualar söylenir. Ardından aynı işlem anneye de yapılır. Bu şekilde kırklama işlemi biter.
Kırk Uçurma Malzemeleri Nelerdir ve Neyi Temsil Ederler?
- Altın: Güneşi temsil eder.
- Gümüş: Ayı temsil eder.
- Bozuk Para: Bol kazançları olması dileği ile eklenir.
- Çiçek ve Çiçek Yaprakları: Bebek güzel koksun diye eklenir.
- Nazar Boncuğu: Nazardan koruması için eklenir.
- Yöreden yöreye suya eklenen malzemeler değişkenlik gösterse de banyo suyuna atılan tüm malzemelerin bebeğin ve annenin ömrünü uzatması, onlara iyi bir hayat vermesi dileğiyle eklenir.
Kırklama Ritüelini Yapmak Şart mıdır?
Kırk uçurmanın dini açıdan bir geçerliliği yoktur. İslam’da bebeklerle ilgili bu tür bir uygulama bulunmamaktadır. Kırklama eylemi eski ritüellerden gelmektedir.